Szwedzkie wiadomości v12 2023

Hejsan 🌸

Na pocieszenie dla polskiej strony Czytelników (albo dla równoużalenia, bo jaka to pociecha), w Szwecji ten tydzień trwał także o godzinę krócej. Tudzież czas się i w Szwecji cofnął. Albo zatrzymał. Nie pamiętam, jak ten skecz szedł 🤔⏳

Podobno mieliśmy Dzień Szczęścia, choć czasy takie, że dobrze, że chociaż można o nim w raporcie poczytać. Dowiecie się, komu klaszcze Minister Finansów i ile więcej pieniążków chcą nam dać związki zawodowe. Pobijemy się o koncerty w Gröna Lund, postawimy znak równości między siłką a kinem, a potem wystrzelimy rakietę z naturalnymi fajerwerkami. Będzie też kontynuacja sagi o NATO, w tym foch palącego Koran polityka, bo mu Szwecja nie dość, że nie dziękuje za problemy, to jeszcze stawia zarzuty. I o jedzeniu wspomnimy - i to nie raz.

Wiadomości publikuję co poniedziałek na Facebooku i blogu Polskie w Szwecji. W tygodniu dowiadujecie się, co się dzieje z moich Stories na Facebooku i Instagramie - zapraszam!

W poniedziałek, w Międzynarodowym Dniu Szczęścia, ONZ opublikowała doroczny raport zadowolenia z życia. Po raz szósty z rzędu Finowie uplasowali się na poerwszsj pozycji, Szwecja natomiast znalazła się na szóstym miejscu na świecie.

21-letnia Mathilda Bandarian ukończyła prawo na Uniwersytecie w Göteborg i jest, prawdopodobnie, najmłodszą osobą w Szwecji, której się to udało. Mathikda marzy o zostaniu sędzią lub adwokatem.

Lidl jako pierwsza sieć supermarketów spożywczych obniżyła i zamroziła ceny ponad 100 produktów spożywczych w związku z inflacją. Większość cen obniżono średnio o 11%, niektóre nawet o 32%.

Minister Finansów Elizabeth Svantesson nie szczędzi sieci komplementów na Twitterze, gdzie stawia Lidl jako przykład do naśladowania dla innych gigantów spożywczych (org. matjätterna). Minister wspomniała parokrotnie w wywiadach o odpowiedzialności, jaką sklepy powinny wziąć za wysokie ceny żywności w Szwecji, podczas gdy podobny problem nie istnieje w sąsiwdnich krajach. "Nie rozumiem tego i chciałabym, by mi to ktoś wyjaśnił" - prosiła w programie Aktuellt na SVT.

Jednocześnie, Minister jest przeciwna projektowi Vänsterpartiet, który zakłada górny limit cenowy na produkty spożywcze, dodając, że ani ona, ani Nooshi Dagdgostar (liderka V) nie są od ustalania cen mleka czy sera. Pytana o media, czy w takim razie jest na miejscu presja, jaką wywiera na sieci marketów, Minster wyjaśnia, że według niej nie jest to presja, a jedynie debata na temat cen żywności. A wy jak sądzicie?

Ceny produktów spożywczych są także powodem strajku głodowego, który prowadzi Per Renström z Borås. Po trzech dniach protestów przed Parlamentem, udał się na ulice. Jego celem jest wywarcie presji na Rząd, by ten z kolei wywarł presję na największe sieci sklepów, by te obniżyły ceny żywności.

Dla zainteresowanych hasztagami lub językiem, kiedy Greta prostestowała, mielismy Skolstrejk för Klimatet, teraz jest Hungerstrejk för Matpriserna. Ciekawe, czy będzie o tym równie głośno.

23 marca rozpoczął się ramadan. Ceny żywności mają także wpłynąć na jego obchody - zazwyczaj, po całym dniu postu, Muzułmanie spożywają odświętny posiłek po zachodzie słońca, który, ze względu na wyższe ceny, prawdopodobnie będzie musiał być znacznie uboższy.

Węgry poinformowały o osobnym traktowaniu wniosku Finlandii o przyjęcie do NATO, choć wcześniej planowały zatwierdzić jednocześnie podanie szwedzkie i fińskie. Premier Ulf Kristersson po rozmowie z Victorem Orbánem zapewnił, że, według informacji mu przekazanych, Węgry planują rozpatrywać wnioski osobno jedynie ze względu na zielone światło dla Finlandii ze strony Turcji, co oznacza zupełną gotowość do przyjęcia tego kraju do NATO. Rozpatrywanie wniosku razem ze szwedzkim opóźniłoby proces dla Finlandii. Węgry nie zamierzają jednak odrzucać wniosku szwedzkiego.

Pozostając w temacie podania o przyjęcie Szwecji do NATO, Rasmus Paludan, odpowiedzialny za podpalenia Koranu, które miały się odbywać, dopóki Szwecja nie zostanie przyjęta do Sojuszu, udzielił wywiadu programowi Uppdrag gransning.

Jak sam przyznaje, jego zachowanie nie odniosło spodziewanych przez niego efektów i zamierza skoncentrować się na Danii, gdzie ludzie chcą jego pomocy, a "Szwedzi okazali się za głupi" i nie wie, czy w ogóle odwiedzi kiedyś Szwecję.

W ubiegłym roku w wielkanocych zadymach spowodowanych podpaleniami Koranu przez Paludana, zostało poszkodowanych ponad 160 policjantów, a koszty poniesione przez policję wyniosły 84 miliony SEK. Nie podano publicznie szacowanych strat osób prywatnych. W związku z zamieszkami, Paludan oskarżony jest w Szwecji o podżeganie do nienawiści wobec grupy osób (hets mot folgrupp), toczy się w tej sprawie śledztwo w Malmö. Paludan odmawia przyjazdu na przesłuchania i zaprzecza popełnieniu przestępstwa.

W czwartek Kiruna w szwedzkiej bazie kosmicznej Estrange wystrzelono rakietę Bror (Brat), której zadaniem bylo rozpylenie baru na wysokości 240 km w celu... stworzenia sztucznej zorzy polarnej. Naukowcy wykorzystają zebrane dane w badaniach jonosfery i powiązaniań między zorzami a warunkami w kosmosie i jak one wpływają na nasze życie na Ziemi.

Jak na ironię, w tym samym momencie na niebie wystąpiła naturalna zorza polarna.

23 marca obchodzono w Szwecji Dzień Pudełka z Lunchem, 24 marca - Dzień Lodów, a zaraz po nim, 25 marca, Dzień Gofra.

Popularny humorystyczny program rozrywkowy "Bäst i test" (Najlepsi w testach) nie będzie już emitowany w publicznej telewizji SVT. Telewizja uznała koszty licencji programu za zbyt wysokie - należą do brytyjskiej firmy Avalon, do której należy oryginalny program "Taskmaster". W programie znane osoby rywalizują ze sobą w dziwnych wyzwaniach na czas. Program zdobył nagrodę telwaizyjną Kristallen w 2019 i 2020 roku i bił rekordy popularności zarowno na antenie, jak i online.

Program będzie nadal emitowany w Szwecji, jednak przejmuje go stacja TV4.

Tymczasem większe ekrany mogą niedługo zostać wpisane na listę dofinansowanych przez pracodawcę czynności pomagających zachować dobrą kondycję fizyczną i psychiczną - mowa o friskvårdsbidrag, dodatku w wysokości do 5000 SEK, który może zapewnić każdemu pracownikowi jego pracodawca.

Sveriges biografer (Szwedzkie kina) wyszli z taką inicjatywą, powołując się na projekt unijny "Culture for health" podsumowujący 300 badań potwierdzających pozytywny wpływ różnych form kultury na zdrowie.

Osobiście, chętniej widziałabym na liście muzea - i chyba także Szwedzi ogółem, bo odwiedziny w kinach znacznie spadły i wygląda to nieco na próbę przyciągnięcia widzów z powrotem. W 2022 roku odnotowano w szwedzkich kinach 10,4 milionów odwiedzin, podczas gdy w 2019 było to 15,9 milionów. W międzyczasie mieliśmy w kraju mały dołek wykopany sobie przez pewną dużą sieć kin, która zabroniła oficjalnie przynoszenia własnych przekąsek i napojów na seanse. Osobiście nie wiedziałam nawet, że wcześniej było można, ale wiele osób zbojkotowało wowczas wyjścia do kina jako zbyt drogą rozrywkę, zwłaszcza jeśli miałaby się odbyć całą rodziną.

Sztokholmski lunapark Gröna Lund spotkał się z krytyką w związku z zaplanowanymi na lato koncertami, gdzie większość artystów stanowią mężczyźni. Na mniejszej scenie ma zagrać w sumie 9 kobiet, podcza gdy na dużej scenie 27 mężczyzn. Mimo nagłówków o krytyce i oficjalnego kajania się lunaparku (ale bez zmian), komentarze Internautów krytukują raczej samą krytykę: "Aha, nie wiedziałem, że się teraz słucha płci" pisze felefelini. Dollahmakesmehollah sugeruje, że wystarczy, by mężczyźni zaczęli identyfikować się jako kobiety i po problemie, forsundtone sugeruje, że artystki mogą być już zwyczajnie zabukowane gdzieś indziej, bo nie każdy czeka na zaproszenie od Gröna Lund, za to Klara jest przerażona komentarzami i uważa, że kto nie widzi problemu, ten musi być botem. W tym wszystkim pojawiają się tez internauci pytający, kto w ogóle na te koncerty chodzi i najlepiej zbojkotować Gröna Lund.

12 maja gra tam mój znajomy Kent z zespołem dansband Micke Ahlgréns. Idźcie i bawcie się dobrze.

W okolicy Ånge widziano w tygodniu trzy wilki chodzące po okolicach mieszkalnych. Według lokalnego zarządu, zazwyczaj w takich sytuacjach istnieje coś, co wabi dzikie zwierzęta do okolicy i zarząd prosi mieszkańców, by zastanowili się, co to może być.

Jednocześnie, w czwartek podjęto decyzję o tym, że jeden z wilków zostanie zastrzelony, "jako, że nie ma innego wyjścia", mimo, że w środę w oficjalnym oswiadczeniu lokalny zarząd zdecydowanie zaznaczył, że nie otrzymano żadnych skarg w związku z jakimikolwiek szkodami wyrządzonymi przez wilki, ani nie odnotowano żadnego agresywnego zachowania z ich strony.

Trwają rozmowy w związku z podwyżkami wynagrodzeń w Szwecji. Obecnie w sektorze przemysłowym, który uznawany jest za papierek lakmusowy całego rynku pracy.

Według pierwszych rozmów, podwyżki miałyby wynieść w sumie 6,5% rozłożonych na dwa lata - w pierwszym roku płace miałyby wzrosnąć o 3,7%, a w następnym i 2,8%. Jednocześnie minimalna płaca miałaby wzrosnąć o 1300 SEK.

Na taki układ zgadzają się pracodawcy, jednak nie związki zawodowe, które chętniej widziałyby 4,4% już w pierwszym roku i najchętniej w ogóle umowę na rok, a nie dwa lata, biorąc pod uwagę zmienne czynniki ekonomiczne.

Następną propozycję poznamy w przeciągu tygodnia, obecna umowa wygasa 31 marca.

Źródła: SVT, Sveriges Radio EKOT, TV4, TV4 Nyheterna