Szwedzkie wiadomości v13 2024
- POLSKIE W SZWECJI
- 1 kwi 2024
- 5 minut(y) czytania
God morgon ☕️
Oraz glad Annandag Påsk! Wczoraj pytałam, jak wam mijają święta i czy macie jakieś szwedzkie akcenty - bardzo miło widzieć, jak ładnie łączycie tradycje z obu krajów! W podsumowaniu w tym tygodniu nieco o świętach i zmianach w tradycjach, ale także niezmiennie zadziwiające mnie ego podpalacza Koranu, typowy Amerykanin z dowcipów o ich naukowcach, bijatyka Lidingö z Malmö oraz muzyka z Północy oraz wiele innych.
Jeśli lubisz czytać moje wiadomości, będę wdzięczna za wirtualną kawę w ramach docenienia mojej pracy:
Wiadomości publikuję co poniedziałek na Facebooku i blogu Polskie w Szwecji. W tygodniu dowiadujecie się, co się dzieje z moich Stories na Facebooku, instagram.com/milena.in.sweden oraz Threads milena.in.sweden@threads.net - zapraszam!
W Szwecji trwają święta wielkanocne - påsk. Wielki Piątek, niedziela wielkanocna oraz poniedziałek to tak zwane czerwone dni - dni dla większości wolne od pracy. O wielkanocnych tradycjach pisałam na przełomie marca w moich postach.
To, niestety, ostatni już rok z dekorowaniem drzewek i gałązek kolorowymi piórkami. Piórka, trudne w recyklingu i zaśmiecające szwedzkie trawniki po świętach, od lat były krytykowane przez polityków partii związanych ze środowiskiem oraz aktywistów. Od przyszłego roku (1 stycznia 2025) będzie obowiązywać prawo zakazujące tzw. påskfjädrar jako szkodliwych dla środowiska. Dla tych, którzy nie mogą rozstać się z tradycją, eksperci polecają w zamian wycinki z kolorowego papieru, który o wiele łatwiej zrecyklingować, a i o wiele szybciej ulega naturalnemu rozkładowi.
Wielkanoc to także czas, gdy uważnie przyglądamy się cenom - tradycyjny wielkanocny stół na przełomie ostatnich lat podrożał aż o 40%.
W porównaniu z rokiem 2023, najbardziej zwiększyły się ceny jajek, łososia i śledzi, według indeksu konsumentów SCB (Centralnego Biura Statystycznego). Wśród słodyczy, najbardziej podrożała czekolada, natomiast spadła - i to wyraźnie - cena kurczaka.
Firma Ericsson zapowiedziała zwolnienie 1200 pracowników w Szwecji, tłumacząc redukcję etatów skomplikowaną sytuacją na rynku telefonii komórkowej. Firma planuje także zmniejszenie liczby konsultantów oraz biur. Rozpoczęto już negocjacje ze związkami zawodowymi.
Salwan Momika, Irakijczyk odpowiedzialny za podpalenia Koranu w ubiegłym roku, a któremu szwedzki urząd migracyjny Migrationsverket nie przedłużył prawa pobytu w Szwecji (pozwolenie wygasa w kwietniu), oznajmił, że przeprowadził się do Norwegii, gdzie będzie ubiegać się o azyl. Momika podkreśla, że opuścił Szwecję "z powodu uwzięcia się na niego przez instutucje rządowe". Podpalenia Koranu spowodowały nieformalny konflikt między Szwecją a krajami islamskimi, w tym nawołaniem od Al Qaidy do agresji wobec Szwecji. Szwedzka ambasada w Bagdadzie dwa razy była pod oblężeniem, za drugim razem ją także podpalono. Choć oficjalnie nie ma to powiązania, obowiązujący dziś 4. stopień zagrożenia atakiem terrorystycznym został wproawdzony po groźbach ze strony Al Qaidy. Rząd szwedzki potępił oficjalnie podpalenia, jednak nie są one w Szwecji nielegalne ze względu na chronioną prawem swobodę wypowiedzi, którą po cofnięciu pozwolenia na pobyt Momika określił jako "wielkie kłamstwo". Urząd Migracyjny nie przedłużył pozwolenia ze względu na nieprawidłowości w podaniu o nie (fałszywe dane), jednak po ogłoszeniu decyzji w październiku 2023 nie ekstradowano Momiki ze względu na zagrożenie życia w Iraku - który miesiąc wcześniej wystąpił, zresztą, z prośbą o ekstradycję. O rozwoju sprawy informowałam na bierząco w podsumowaniach wiadomości.
W Szwecji także zmieniono czas z zimowego na letni - słońce wzeszło dziś w Sztokholmie o godzinie 06:13 (trzy minuty później, niż w Warszawie) i zajdzie o 19:31 (20 minut później, niż w Warszawie).
Pojawił się nowy konflikt między Lidingö a Malmö - i chodzi o pieniądze, jakie Lidingö płaci Malmö w ramach wyrównywania szans między gminami. Mimo, że Malmö jest trzecim co do wielkości miastem w Szwecji, gmina Malmö nie jest tak bogata, jak Lidingö i otrzymuje od niej wsparcie finansowe. Lokalny polityk Daniel Källenfors (M) napisał niedawno artykuł dla gazety Sydsvenskan, gdzie krytykował plany wykorzystania funduszy na budowę skejtparków - według niego, jest to marnowanie pieniędzy, które Lidingö przesyła na ważniejsze cele. W odpowiedzi otrzymał zapewnienie, że wszyscy są w tym skejtparku mile widziani. W podobnym tonie rozstrzygnięto wcześniejszy konflikt o dokładnie takim samym podłożu, kiedy Källenfors krytykował tęczowego jednorożca na World Pride - wówczas otrzymał jego miniaturkę jako odpowiedź na krytykę.
Swedish match, firma produkująca popularny w Szwecji snus (tytoń, najczęściej w małych "torebeczkach", który Szwedzi trzymają pod wargą) i jej właściciel, Philip Morris, zostali pozwani przez pewnego Amerykanina, który uzależnił się od snus. Według niego, snus spowodował poważne problemy ze zdrowiem, zwłaszcza z zębami, i produkt był reklamowwany w niewłaściwy sposób. Philip Morris komentuje pozew jako pozbawioną podstaw. Notka ode mnie: opakowania snus są oznakowane jako uzależniające i niebezpieczne dla zdrowia.
W tygodniu dużo mówiono o totalnym zakazie snus w szkołach i zakazie sprzedaży gazu rozweselającego w celach odurzających - są to jednak na razie jedynie postulaty Rządu jako odpowiedź na ostatnie problemy, jakie zauważono w szwedzkich szkołach.
Profesor Lena Kautsky ze Sztokholmu bada glony. Jedno z jej badam dotyczy morszczynu, a dokładniej skąd morszczyn wie, kiedy będzie pełnia księżyca i akurat wtedy się powiela. W wywiadzie radiowym wspomniała, że jedyne, czego jeszcze nie zrobilła, to wysłanie morszczynu w stan nieważkości - a usłyszał te słowa Gunnar Florin z narodowej firmy kosmicznej SSC (Swedish Space Corporation). Morszczyn otrzymał w ten sposób miejsce w rakiecie kosmicznej ze stacji Esrange w Kiruna i poleci w kosmos jesienią - w październiku lub listopadzie.
Ciekawostka: Esrange Space Center jest jedyną stacją kosmiczną w Szwecji - ale nie nową, wybudowano ją w 1964 roku, a pierwsze wystrzelenie rakiety odbyło się na niej w 1966 roku. Nazwa Esrange nie ma nic wspólnego z językiem szwedzkim, zarówno wcześniej jak i dziś jest to skrót - zaczęło się od ESRO (European Space Research Organisation) Sounding Rocket Launching Range.
W sobotę w norweskim Kautokeino odbył sie konkurs Sápmi Grand Prix - konkurs piosenki saamskiej. Kandydaci startowali w dwóch kategoriach - jojk i piosenka. Najlepszy jojk 2024 wykonał Nils-Ove Kuorak - ”Njealječalmmát” - o rodzinie, natomiast najlepszą artystką została ByCecilia (Cecilia Dyrøy) z piosenką ”Mannem åajaldahtem” traktującą o tęsknocie.
W debacie publicznej głośne protesty przeciw nowemu członkowi jury w "Idolu" (w Szwecji program ma się świetnie i świętuje w tym roku jubileusz). Został nim Ash Pournouri, był manager Avicii, którego oskarża się o naciski i presję, które dołożyły cegiełkę do odebrania sobie życia przez znanego DJa.
Z telewizji znika znany kryminolog i komentator Leif GW Persson, który ma na koncie także liczne powieści oraz jest właścicielem marek żywnościowych i alkoholowych. GW planuje skupić się teraz głównie na pisaniu.
Co natomiast się pojawiło, to wyczekiwana ekranizacja "Ronji, Córki Zbójnika" na platformie Netflix. Czemu Nietlix zamiast ViaPlay i o innych szczegółach pisałam wam w jednym z ostatnich postów:
W kąciku sportowym, w niedzielę odbył się doroczny przemarsz fanów sztolholmskiej drużyny piłkarskiej Hammarby IF - Bajenmarschen 2024, tradycyjny pochód z okolic Medborgarplatsen do Tele2 Arena, gdzie odbywa się pierwszy w sezonie mecz Hammarby. Co ciekawe, przemarsz nie ma organizatora ani oficjalnej formalnej struktury, więc nie wymaga pozwolenia ze strony policji i prawnie w ogóle nie jest marszem, a zbiegiem okoliczości i spotkaniem znajomych, którzy wspólnie idą na mecz.
Źródła: SVT Nyheter, Morgonstudio, TV4 Nyheterna, Nyhetsmorgon, Morgonstudio, Sveriges Radio EKOT, Aftonbladet, Expressen
Komentarze